Türkmentelekom Bot

Türkmenistan Howanyň üýtgemegi boýunça MA maslahatynda 2024-nji ýylda metan zyňyndylarynyň 10% azalandygyny mälim etdi


14.05.2025

Aşgabat, 13-nji maý | ORIENT. Aşgabatda geçirilen Merkezi Aziýanyň Howanyň üýtgemegi boýunça 7-nji malahatynyň (CACCC-2025) çäginde “Sebitleýin we milli howa syýasaty: üstünlikler we meýilnamalar” atly plenar mejlis geçirildi. Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Hökümetleriniň wekilleriniň gatnaşmagynda geçirilen bu ýokary derejeli janly çekişmäniň dowamynda, Türkmenistanyň Daşky gurşawy goramak ministri Çarygeldi Babaniýazow öz ýurdunyň bu ugurda eýeleýän orny barada çykyş etdi we soraglara jogap berip, Türkmenistanyň Ählumumy metan borçnamasyna goşulandan soň metanyň zyňyndylaryny azaltmak ugrunda gazanylan möhüm netijeler barada habar berdi.

Ministriň belleýşi ýaly, 2024-nji ýylyň ahyrynda geçirilen “Kayrros” agentligi tarapyndan geçirilen barlaglaryň netijileri, Türkmenistanyň 2023-nji ýylyň dekabrynda bu borçnama goşulandan soň metanyň zyňyndylaryny takmynan 10% azaltmagy başaran az sanly ýurtlardan biridigini görkezdi. Şeýle wekilçilikli sebitleýin meýdançasynda yglan edilen bu hakykat, Türkmenistanyň howa boýunça öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmek ugrundaky maksatlarynyň çynlakaýdygyny görkezýär.

8 (б).jpg

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň ekologiýa we suw diplomatiýasy boýunça geňeşçisi Magtymguly Akmyradowyň moderatorlyk etmeginde geçirilen sessiýa – Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Pariž ylalaşygynyň çäginde milli derejede kesgitlenen goşantlarynyň (NDC 2.0) ikinji tapgyryny durmuşa geçirmek işinde öwrenen sapaklarynyň seljermesine, şeýle hem şu ýyl hödürlenjek indiki tapgyrda – NDC 3.0 ösdürmäge bolan çemeleşmelere bagyşlandy. Merkezi Aziýanyň sebitleýin ekologiýa merkeziniň howasynyň üýtgemegi boýunça sebitleýin hünärmeni Wladimir Grebnewiň giriş prezentasiýasyndan soň Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň Hökümetleriniň ýokary derejeli wekilleriniň gatnaşmagynda panel çekişmesi başlandy.

10 (а).jpg

Çekişmä gatnaşyjylar birnäçe möhüm meseleler boýunça öz ýurtlarynyň garaýyşlaryny paýlaşdylar we tejribeleri alyşdylar. NDC 2.0-den alnan sapaklar we NDC 3.0-ä täsiri baradaky hemmeler üçin umumy soraga jogap bermek bilen, ministr Babanyýazow, BMGÖM-iň goldawy bilen geçirilen häzirki NDC-iň ýerine ýetirilişiniň seljermesiniň, boşluklary ýüze çykarmaga we 2025-nji ýylda başlanan täze goşant taýýarlanylanda göz öňünde tutuljakdygyny aýtdy. Ol soňky ýyllarda birnäçe täze kanunlaryň we strategiýalaryň kabul edilendigini, şeýle hem Ählumumy metan borçnamasyna goşulyp, howa, energetika netijeliligi we aýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri pudagynda Türkmenistanyň kanunçylyk we institusional esaslarynyň pugtalandyrylandygyny aýartyn nygtady.

9 (б).jpg

Ministr Babanyýazowa berlen aýratyn sorag, metanyň zyňyndylaryny azaltmak çäreleriniň Türkmenistanyň NDC-niň çäginde milli borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine edýän täsirine bagyşlandy. Daşky gurşawy goramak ministri giňişleýin beren jogabynda ýurduň borçnama goşulandan soň durmuşa geçiren anyk ädimleri barada aýtdy: “Ýol kartasynyň” (2023–2024 we 2025–2026-njy ýyllar üçin) tassyklanylmagy, pudagara toparyny döretmek we 2025–2026-njy ýyllar üçin zyňyndylary azaltmak boýunça çäreleri toplumyny işläp düzmek. Şeýle hem, “Türkmennebit” we “Türkmengaz” döwlet konserinleri bilen känlerdäki zyňyndylara baha bermek we olary azaltmak üçin synag taslamalaryny taýýarlamak şeýle hem UNEP, Metan zyňyndylaryny azaltmak boýunça halkara obserwatoriýa (IMEO), ABŞ-nyň Döwlet Departamenti - nebitgaz pudagynda metanyň zyňyndylaryna garşy göreş we nebitgaz pudagynda dekarbonizasiýa boýunça “Ýewropa, Ýewraziýa we Merkezi Aziýa tehniki kömek taslamasynyň” çäginde we “Energetika Merkezi Aziýa” (PCA) sebit taslamasy ýaly bilen baglanyşykly işler we işjeň gepleşikler, halkara hyzmatdaşlar bilen taslamalary durmuşa geçirmek barada habar berdi. Hut şu nukdaýnazardan zyňyndylaryň 10% azalmagy baradaky “Kayrros”-yň çaklamasy beýän edildi.

12.jpg

Gazagystanyň Ekologiýa ministriniň orunbasary, Gyrgyzystanyň Tebigy baýlyklar ministriniň orunbasary, Täjigistanyň Daşky gurşawy goramak komitetiniň başlygynyň orunbasary we Özbegistanyň Milli howanyň üýtgemegi merkeziniň müdiriniň çekişmä gatnaşmagy, sebitdäki milli çemeleşmeleriň we üstünlikleriň doly görnüşini hödürlemäge mümkinçilik berdi.

6 (б).jpg

Moderator Magtymguly Akmyradow sessiýany jemläp, çekişmäniň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň howa syýasaty tejribesinde baýlygyny we dürlüligini görkezendigini belledi. Milli şertleriň aýratynlygyna garamazdan, ýurtlar durnukly geljege bolan isleg, howanyň töwekgelçiligine uýgunlaşmak we işjeň hyzmatdaşlygyň zerurlygy bilen birleşýärler. Bu sessiýa sebitiň bir ses bilen gürläp biljekdigini, çözgütleri teklip edip biljekdigini we ählumumy howanyň gün tertibini düzmäge işjeň gatnaşyp biljekdigini aýtdy.

11.jpg

Bu çekişme diňe bir milli tejribeleri we meýilnamalary alyşmak üçin meýdança bolup hyzmat etmän, eýsem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Türkmenistanyň metanyň zyňyndylaryny azaltmakdaky gazananlary ýaly anyk ädimleri hödürlemek arkaly sebit hyzmatdaşlygyny çuňlaşdyrmaga taýýardygyny tassyklady.



Täzelikler

2 3 4 5 ... 10

Kömek gerekmi?

Biziň hünärmenlerimiz hemişe sizi gyzyklandyrýan soraglaryňyza jogap bermäge taýyn