18-nji dekabrda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde «Akylly» şäher: dolandyrmak, sanly, “akylly” we emeli aň tehnologiýalary, howpsuzlygy, ykdysadyýeti» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň pudaklarynda sanly ulgamlar, «akylly» we «ýaşyl» tehnologiýalar ornaşdyrylyp, emeli aň mümkinçiliklerinden peýdalanylýar. Şonuň netijesinde halkymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamagy üçin ähli şertler döredilýär. Sebitde deňi-taýy bolmadyk Arkadag şäheri munuň aýdyň mysalydyr.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň sentýabrynda Koreýa Respublikasynyň Seul şäherinde geçirilen «World Smart City Expo» sergisinde Arkadag şäheri «Iň tapawutlanan «akylly» şäher», «Daşary ýurt «akylly» şäheri», «World Smart City Expo 2024» halkara sergisine goşan uly goşandy üçin» atly üç sany baýraga mynasyp boldy. Ähli babatda nusgalyk Arkadag şäheri türkmen halkynyň buýsanjydyr. Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde ýerleşýän bu şäher «akylly» şäher gurluşygynyň milli nusgasy bolup, dünýä binagärliginiň öňdebaryjy gazananlaryny we tehniki üstünlikleri özünde jemleýär. Bu ýerde halkara ölçeglere gabat gelýän toplumlaýyn düzümler, şol sanda tebigaty goramak babatda netijeli çözgütler ilatyň abadan durmuşyny üpjün edýär. Onuň çäginde ekologiýa ýaly möhüm ugra aýratyn üns berlip, desgalaryň gurluşygynda ekologik taýdan arassa serişdelerden peýdalanylýar. Şu gezekki halkara ylmy-amaly maslahat hem bu ugurda ulgamlaýyn esasda işleri alyp barmak, milli tejribäni paýlaşmak, “akylly” şäher konsepsiýasyny yzygiderli ornaşdyrmak maksady bilen guraldy.

Utgaşykly görnüşde geçirilen foruma abraýly ýokary okuw mekdepleriniň professor-mugallymlary, ylmy-barlag institutlarynyň alymlary, Awstriýadan, Bangladeşden, Belarusdan, Beýik Britaniýadan, Gazagystandan, Gruziýadan, Hindistandan, Hytaýdan, Koreýa Respublikasyndan, Malaýziýadan, Owganystandan, Pakistandan, Russiýadan, Rumyniýadan, Täjigistandan, Türkiýeden, Özbegistandan, Ukrainadan, Filippinlerden, Şri-Lankadan, Efiopiýadan, Ýaponiýadan hünärmenler, öňdebaryjy daşary ýurt kompaniýalarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Uniwersitetiň «Oguzlar» döredijilik toparynyň aýdym-sazly çykyşlary maslahatyň açylyş dabarasyna gatnaşyjylary baýramçylyk ruhunda mübärekledi. Talyplaryň ýerine ýetirmegindäki «Arkadagyň iň ajaýyp şäheri» atly watançylyk aýdymy myhmanlarda ýakymly täsirleri galdyrdy.

Alymlar esasy mejlisde ylym-bilimiň dürli ugurlaryny ösdürmek meselelerini ara alyp maslahatlaşyp, öz alyp barýan ylmy işleri barada giňişleýin gürrüň berdiler. Halkara ylmy-tehniki hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlary, ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmekde toplanan tejribeler, sebit we ählumumy derejede ylmy-tehniki wezipeleri çözmek meselelerine garaldy. Daşary ýurtly alymlar Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde «akylly» tehnologiýalar ulgamynda alnyp barylýan ylmy-barlag işlerine ýokary baha berdiler.

Şu ýylyň 3-nji oktýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde Gahryman Arkadagymyz «Arkadag şäherini 2024 — 2052-nji ýyllarda ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, Arkadag şäheriniň ähli ulgamlarynda sazlaşykly we durnukly ösüşi gazanmagyň, şäheriň dolandyryş ulgamyna sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, olary yzygiderli kämilleşdirmek arkaly ilatyň ýaşamagyna, zähmet çekmegine, dynç almagyna gönükdirilen amatlyklary yzygiderli üpjün etmegiň, şäheriň ilatynyň iş üpjünçiligini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi. Geljekde bu şäheriň «akylly» tehnologiýalaryny ýurdumyzyň beýleki sebitlerindäki şähergurluşyk işlerinde hem netijeli ulanmak göz öňünde tutulýar. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, «akylly» şäherleri kemala getirmekde uly üstünlikleri gazanmak maksady bilen, häzirki wagtda Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň «Oguz han» ylmy-tehnologiýalar merkezinde daşary ýurtly IT hünärmenler, inženerler, alymlar, professorlardyr mugallymlar bilen bilelikde «akylly» öý, şäher we internet enjamlaryna, olaryň dolandyrylmagyna, kiberhowpsuzlygynyň üpjün edilmegine degişli häzirki zaman tejribeleri yzygiderli öwrenilýär.

Halkara ylmy-amaly maslahatyň esasy mejlisiniň dowamynda Arkadag şäherine Koreýa Respublikasynyň «Data Science Technology International Co., Ltd.» we «Sawwave Co., Ltd.» kompaniýalarynyň, Hindistanyň Çitkara uniwersitetiniň, Türkiýe Respublikasynyň Bilkent uniwersitetiniň Milli nanotehnologiýa ylmy-barlag merkeziniň, Russiýa Federasiýasynyň «Moskwanyň Inžener-fiziki instituty» Milli ylmy-barlag ýadro uniwersitetiniň zatlaryň interneti esasynda infrastrukturany ösdürendigi, intellektual ulag ulgamlary, energik taýdan netijeliligi ýokarlandyrmak boýunça çözgütleri, daşky gurşawy gözegçilikde saklaýandygy we dolandyrýandygy üçin üstünlik şahadatnamalary, şeýle hem ekologik taýdan arassalygy üçin Koreýa Respublikasynyň «Data Science Technology International Co., Ltd.» hem-de «Sawwave Co., Ltd.» kompaniýalarynyň, Rumyniýanyň Milli ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň, Türkiýe Respublikasynyň Izmir tehnologiýa institutynyň, Özbegistanyň Samarkant döwlet uniwersitetiniň hil taýdan tapawutlylyk we üstünlik şahadatnamalary gowşuryldy.

Maslahatyň işi bölümçelerde dowam etdi. Olarda innowasion tehnologiýalary ösdürmekde halkara barlaglaryň netijelerine, ylmyň, önümçiligiň we senagatyň ileri tutulýan ugurlaryna, nano-, bio-, maglumat, sanly, “akylly” tehnologiýalaryň işlenip taýýarlanylyşyna, kiberhowpsuzlyk tehnologiýalaryna, emeli aň, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryna, kompýuter, ykjam programmalara, ylmy gazanylanlaryň bäsdeşlige ukyplylygyny üpjün etmek, ýurdumyzda innowasion tehnologiýalary işläp taýýarlamak işine ýaşlary çekmek meselelerine garaldy.

Forumyň çäklerinde guralan tehnologiýalar sergisinde «akylly» öý we şäher tehnologiýalary tanyşdyryldy. Şeýle hem uniwersitetiň «Oguzlar» döredijilik toparynyň konserti, «FoodTech» atly ekologik taýdan arassa önümleriň festiwal-ýarmarkasy, «CraftTech» atly hünärmentçilik-senetçilik önümleriniň sergisi, kibersportuň dürli görnüşleri boýunça talyplaryň arasynda «SportTech» bäsleşigi, ýokary okuw mekdebi bilen tanyşdyrylyş gezelenji guraldy.

Halkara ylmy-amaly maslahatyň ahyrynda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersiteti bilen daşary döwletleriň ýokary okuw mekdepleriniň arasynda özara düşünişmek hakynda ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. Foruma gatnaşyjylar ylmy gözlegleri alyp barmaga berýän hemmetaraplaýyn goldawlary üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza hoşallyklaryny beýan etdiler.